De helft van alle botox- en fillerbehandelingen wordt tegenwoordig door tandartsen uitgevoerd. Maar is een driedaagse cursus genoeg om alle fijne kneepjes te leren?
Het is zaterdag, 11 uur ’s ochtends en in de behandelkamer hangt een doodse stilte. Zeven tandartsen verdringen zich om een patiënt in de stoel. Een voor een knijpen ze in haar gezicht, zodat de lijnen van haar neus naar haar mond dieper worden. Dan doorbreekt een man met een spuit en een lange witte jas de stilte. ‘Ieder mens heeft nasolabiale plooien, dus let goed op welke je inspuit. De oudste plooi opvullen is hetzelfde als een jong meisje achter een rollator zetten.’
Minuscule bloeddruppeltjes
De tandartsen knikken. Tom van Eijk, cosmetisch arts en vandaag docent, laat de tandartsstoel met de patiënt erin achterover zakken en gaat verder: ‘Dus je knijpt in de plooi, steekt de naald erin… en dan zoek je… waar je de meeste weerstand vindt…’ Zoals een piloot door de intercom de passagiers van het vliegtuig toespreekt, zo laat Van Eijk dezelfde geconcentreerde stiltes vallen. De tandartsen kijken ademloos toe terwijl de naald in de huid van de patiënt verdwijnt. Van Eijk spuit. Schuift de naald een stukje op. Prikt en spuit weer. Een paar minuscule bloeddruppeltjes wellen op, en dan is de rimpel weg. Verdwenen. Waar eerst een lijn zat, is seconden later niets meer te zien. Gefascineerd buigen de tandartsen zich over de stoel. Over een paar uur kunnen zij dit ook, zo makkelijk is het dus, je ziet het ze denken. ‘Je prikt gewoon in de huidplooi?’, vraagt een tandarts. ‘Ja, dat is het’, antwoordt Van Eijk. ‘Eigenlijk heb je maar drie hersencellen nodig om dit te kunnen.’
Tandartsen die niet alleen gaatjes vullen maar ook kraaienpootjes en, als ze toch bezig zijn, gelijk even je fronsrimpel meenemen. Het klinkt wat onverwacht, maar wereldwijd wordt inmiddels de helft van alle botox- en fillerbehandelingen door tandartsen uitgevoerd. Nederland loopt daarin nog achter, maar ook hier verschijnen er cursussen die artsen de fijne kneepjes van de zogenaamde cosmetische injectables bijbrengen. Tandheelkundig opleidingsinstituut Implacademy biedt sinds 2011 de driedaagse cursus ‘Esthetiek rondom de mond’ aan. Op dag één leren de deelnemers werken met fillers, dag twee is voor de botoxbehandelingen en op dag drie doen ze examen. Voor 3.895 euro weet je alles. Als afgestudeerde kom je bovendien in aanmerking voor eenWA-verzekering bij de VvAA (voor professionals in de gezondheidszorg).
Jetsetpraktijk
Maar toch. Lig je als patiënt daarna wel écht veilig naar het plafond van je botoxende tandarts te staren? Van Eijk: ‘Het is niet zo van: we gaan leuk even prikken. Dit is een intensieve cursus, want injectables brengen een grote verantwoordelijkheid met zich mee.’ Van Eijk verwijdert al jaren rimpels en wallen in zijn eigen kliniek. ‘In het begin was ik vrij sceptisch, maar de deelnemers aan mijn cursus leren meer dan wat cosmetisch artsen doorgaans in hun basisopleiding krijgen. Tandartsen zijn misschien niet opgeleid als arts, maar ze begrijpen het materiaal. Bovendien zijn ze technisch vaardig en kunnen ze goed injecteren.’ En als hij zelf in de stoel zou moeten liggen? ‘Ik ken geen tandartsen die slecht botox spuiten. Ik ken daarentegen wel een paar heel slechte cosmetisch artsen.’
De cursisten (vijf tandartsen, een kaakchirurg en een implantoloog) hebben verschillende redenen om hier in een cursuszaaltje in Garderen te zitten. Allard Harbers uit Doetinchemwil een totaalpakket kunnen aanbieden, bijvoorbeeld aan de patiënt die laatst een frontale botsing heeft gehad. ‘Ja, en dan moet er toch ook iets gebeuren aan die lip.’ Tandarts Emily Enjambre werkt in een praktijk in de P.C. Hooftstraat en ook David Moin uit Den Haag denkt dat zijn cliënten er wel voor in zijn. Ze laten al regelmatig hun lippen opvullen, dus waarom niet bij hem. ‘Ja, maar jij werkt in een jétsetpraktijk!’, roept een bevriende tandarts. ‘Het Statenkwartier, wat wil je.’
Ik focus op de glimlach
Dan is het tijd om te beginnen. Van Eijk gaat in het midden van de zaal staan. ‘Injectables zijn stoffen die je in kunt spuiten om mooier te worden’, begint hij. ‘Daaronder vallen botox, dat de spieren verlamt, en fillers, die de rimpels opvullen.’ Van Eijk gebruikt Restylane (inkoopprijs per milliliter: 160 euro, prijs van de behandeling: 550 euro), een biologisch afbreekbare filler. Want áls er dan iets misgaat, niet dat het ooit gebeurt natuurlijk, maar stèl, dan zie je er na een paar maanden niks meer van.
‘Normaal gesproken is het enige risico een bloeduitstorting. Eventueel kun je wat lidocaïne gebruiken.’ De medische termen rollen nonchalant over zijn lippen, het zwarte overhemd en achterovergekamde haar geven hem iets leeftijdsloos. Zou hij ook…? ‘Echt pijnlijk is het niet, zelf voel ik de fillers nog een dag of drie na het inspuiten.’ Ja, dus. De cursistenmaken ondertussen aantekeningen en filmen de casevoorbeelden met hun mobieltjes. Zelfs een enge foto van een opgezwollen bult in het gezicht doet ze niks, het is duidelijk: dit zijn medici onder elkaar. En dan zijn er kroketten.
‘Ik focus op de glimlach’, zegt tandarts Enjambre tijdens een broodje, ‘alles daarboven behandel ik niet.’ Een andere cursist heeft toch bedenkingen. ‘Stel nou dat een patiënt haar lippen wil laten opvullen, terwijl dat helemaal niet nodig is. Tot welk punt moet ik als behandelaar dan meegaanmet de heersende trend?’ Van Eijk, glimlachend: ‘Bleek jij tanden?’ De arts: ‘Nee.’ ‘Orthodontie?’ ‘Ook niet.’ Het is even stil. Dan verklaart tandarts Moin de situatie juist omgekeerd te zien. ‘Als een patiënt er nou zelf om vraagt, in hoeverre mag jij jouw mening dan opleggen?’
Ga je iemands kop volspuiten om je portemonnee te vullen?
‘Veel patiënten zien dingen die er niet zijn. Een tand die zogenaamd scheef staat, of een spierwit gebit dat ze zelf geel vinden. Hetzelfde geldt voor rimpels. Ga je iemands kop volspuiten om je portemonnee te vullen, of om te helpen?’ Nee, Wenda Rodenburg van Paramedische en Tandheelkundige Kliniek Gooi en Vechtstreek – die niet aan de cursus deelnam – is helemaal niet tegen botox en fillers. Sterker: ook in haar kliniek kun je je rimpels laten verwijderen, maar, vertelt ze aan de telefoon, dan wel door een ervaren cosmetisch arts. ‘Sorry als dit onaardig klinkt, maar een tandarts is het allemaal net niet. Tandartsen zijn geen arts. En in tegenstelling tot bijvoorbeeld kaakchirurgen zijn ze ook niet gewend met botox te werken. Natuurlijk moet je je eigen vak leuk houden, maar schoenmaker blijf bij je leest en doe het niet voor het geld. Trouwens, ik denk dat die tandartsen zich rijk rekenen en dat alleen de meneer die de cursus geeft er wat aan over houdt.’
‘Kijk eens.’ Tandarts Mariska van Leeuwen heeft een jaar geleden wél de cursus bij Van Eijk gevolgd. Nu bladert ze in haar praktijk in de Haagse binnenstad door een mapje voor- en na foto’s en laat een treurig kijkende oude dame zien. ‘Deze mevrouw had haar ondertanden laten trekken, maar door de prothese hingen haar mondhoeken zo ver naar beneden dat er voortdurend vocht in liep. Ze had altijd last van kleine wondjes. Had ik gezegd: zal ik iets aan die hangende mondhoeken doen, dan had ze misschien geweigerd. Maar toen ik zei: ik kan zorgen dat je niet meer kwijlt, wilde ze graag.’ En dat is precies de reden dat Van Leeuwen botox wilde leren spuiten. ‘Ik heb een prima pensioen, ik doe dit niet voor het geld. Ik vind het gewoon leuk als het eindresultaat mooi is. Dat ik iemand niet de deur uitstuur met prachtige tanden maar nog wel met zo’n barcode boven de mond, je weet wel, een rimpellip. Dat is toch fijn?’
Spuit het in de oorlel
Terug naar de behandelkamer in Garderen. De meeste tandartsen hebben een model meegebracht, meestal een patient die wel in is voor wat fillers met korting. En al is er net als in de praktijk een stoel en een lamp, toch worden zowel arts als patient een beetje giechelig. ‘Ik zal voorzichtig doen.’ Tandarts Marion Galesloot uit de Amsterdamse wijk Buitenveldert pakt de spuit vol fillers en Anne (47) doet haar ogen dicht. Eindelijk, het echte werk! De rest van de groep dromt als dokters op Rembrandts Anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp om de stoel als Galesloot een stukje huid tussen duim en wijsvinger pakt, knijpt, en voor het eerst in haar leven een spuit náást de mond zet in plaats van erin. Haar handen trillen licht, maar haar stem klinkt vast: ‘Zo?’ Van Eijk: ‘Je zit iets te diep.’ Galesloot trekt de naald een stukje terug. ‘Beter?’ ‘Ja.’ Ze perst wat doorzichtige dikke vloeistof de huid in. Van Eijk: ‘Móói.’ Na een paar minuten: ‘Moet dit lijntje ook?’ Van Eijk: ‘Dat hangt ervan af, als zij zegt dat ze het een vervelend lijntje vindt’. Anne, nog steeds met haar ogen dicht: ‘Spuit maar.’
En inderdaad, Galesloot gaat voorzichtig te werk. Na ongeveer een uur zijn de diepste lijnen rond de mond verdwenen en is de spuit bijna leeg. ‘De restjes niet weggooien’, roept een collega. ‘Spuit het in de oorlel, die gaat bij oudere dames vaak zo uitzakken.’ Opgelucht gooit Galesloot daarna de spuit weg, Anne glimlacht gelukzalig. Was ze niet bang? ‘Nee hoor, ik vertrouw mijn tandarts compleet. Het enige nadeel is dat dit verslavend werkt.’
Rond vijf uur hebben zes van de zeven tandartsen hun milliliter Restylane opgemaakt en niemand van de proefmodellen is huilend naar huis gegaan. Sterker nog: eigenlijk hadden ze allemaal wel meer injecties gewild. Om kwart over vijf, het begint al donker te worden en beneden staat de borrel klaar, heeft ook de laatste arts de allerlaatste rimpel ingespoten. Als hij met zijn voet de patientenstoel omhoog laat komen, is er plots niets meer over van de voorzichtige cursist en klinkt ineens weer de zelfverzekerde tandarts: ‘Zo, komt u maar weer overeind’.
Foto: Carli Hermès, Unit C.M.A., model: Dorien Rose Duinker
Cover: Coverjunkie.com