Je 10de verjaardag vieren met een iPad-speurtocht en YouTube: ‘Bedankt voor het kijken! Tot volgend jaar’

Hoe wordt in Nederland de 10de verjaardag gevierd? Aflevering 3 uit een serie: één jarige, vier vriendinnen, een iPad- speurtocht (en het liefst een heleboel likes op ­YouTube).

 
Van links af: Ilse, Julia, Elsemieke, Aukje, Yara. Beeld Ivo van der Bent

‘Leuk dat jullie kijken naar een nieuwe video van mijn verjaardag!’ Losjes praat Elsemieke ten Hoopen uit Deventer in de camera, hoofd schuin, brede lach. Terwijl de vier uitgenodigde vriendinnen nog verlegen samenklitten op de bank, vertelt de jarige dat ze een bekende youtuber wil worden met een miljoen likes. ‘Wil jij mijn cameraman worden?’, vraagt ze daartoe aan filmer Bram (28), die door de krant is ingehuurd om dit kinderfeestje voor de website in beeld te brengen. Hij moet lache Maar Elsemieke wil een antwoord: hij begrijpt toch dat dit een serieuze zaak is? Gelukkig is de youtuber to be net 10 geworden, en gaat de speurtocht voor haar kinderfeestje nú van start.

De speurtocht begint op de iPad. Beeld Ivo van der Bent

Ouderwets, zo’n speurtocht? Welnee. Cijfers zijn moeilijk te achterhalen, maar te oordelen naar het aantal aanbieders op internet lijkt een schat zoeken of een raadsel oplossen nog altijd een populaire feestactiviteit. Let wel: inclusief iPad. Een van de bedrijven die kant-en-klare speurtochten produceren (‘avonturenfeestjes’) is de firma ‘4tot12 Kinderfeestjes’: ze verkopen er ongeveer tweehonderd per maand aan ouders door heel Nederland. Voor bijna 60 euro heb je een compleet speurtochtpakket, vormgegeven door een grafisch ontwerper, inclusief aanwijzingen in gekleurde envelopjes, een toegangscode tot de bijbehorende online­video én ‘een beloning’. ‘Als ouder hoef je zelf geen ingewikkelde opdrachten meer te bedenken’, zegt Charon Kuiper (27), marketing- en projectmanager bij het kinderfeestjesbedrijf. Zij weet dat de lat bij kinderpartijtjes steeds hoger ligt. ‘Al je vriendjes komen, soms wordt zelfs de hele klas uitgenodigd: als het dan een flop is, kun je daar best hard op worden afgerekend. Met een van onze speurtochten heb je als vader of moeder de zekerheid dat alles klopt en tot in de puntjes geregeld is – je hoeft zelf alleen wat envelopjes te verstoppen.’

IJsa de ijskoningin, Ridder Rik, Voetbalclub Velleitas, Magische Merel of Magische Max; er is voor elke leeftijd en interesse een bijpassend, allitererend mysterie. Vanmiddag staat ‘Helen en Hero’ op het programma, een speurtocht met dramatische verwikkelingen rond het paard Hero en eigenares Helen. Behalve toekomstig vlogger is Elsemieke namelijk ook een echt paardenmeisje. Door het hele huis hangen paardenposters, ze rijdt elke week bij de manege. Beide interesses komen samen in één idool: Britt Dekker. Britt is behalve tv-persoonlijkheid professioneel ruiter en eigenaar van Paardenpraat TV, een YouTubekanaal met anderhalf miljoen kijkers per maand. Voor haar jonge fans is Britt méér dan een rolmodel; ze is een beroep dat je later kunt uitoefenen. ‘Omdat ik Britt Dekker wil worden’, antwoordt Elsemieke op de vraag waarom ze later beroemd wil worden. ‘Dan kent iedereen mij en kan ik altijd handtekeningen uitdelen!’ Dan gaat de iPad aan.

Onderweg: notities maken. Beeld Ivo van der Bent

‘Ik heb jullie hulp nodig’, zegt Helen, een meisje van een jaar of 12 in de introductievideo van de speurtocht. Achter haar zijn lege stallen te zien. ‘De manage heeft geen geld meer. Dus worden de paarden verkocht. Maar Stan B. verkoopt ze aan de paardenraces en dus worden ze heel slecht behandeld.’ Deze malafide verkoper valt gelukkig op te sporen met behulp van verstopte aanwijzingen, maar daar heeft Helen zelf geen tijd voor, vertelt ze, want ze moet naar de orthodontist. Met andere woorden: feestgangers are go!

Het is een ijskoude winterdag, ondanks de zon is er bijna niemand buiten in de Vinexwijk. Hier in de brandgang, zou daar een aanwijzing verborgen zijn? De meisjes zoeken fanatiek tussen de klimop, maar raken, als resultaat uitblijft, net zo makkelijk verzeild in een gesprek over kleding. ‘Hebben jullie goed in de bosjes gekeken?’, vraagt huisvriendin Carla, die mee is gekomen om het feest in goede banen te leiden. Opnieuw begaan met het lot van paard Hero beginnen ze weer te zoeken. Zoals iets echt en niet echt tegelijk kan zijn, dat kan alleen als je 10 bent.

‘Er moet hier toch een paarse envelop verstopt zijn’, fluistert Carla tegen moeder Virasinee Chomthong (35) als het wel erg lang duurt. Ergens wordt een groencontainer naar binnen gereden, verder is het doodstil. ‘Ik heb hem!’ roept Ilse (9), die ook beroemd wil worden, maar dan met haar tekeningen en schilderijen. Uit de envelop haalt ze een kaartje met een opdracht: zoek in het aanwijzingenboekje op welke letters horen bij de cijfers die je ziet en schrijf het antwoord in je boekje. ‘Z.A.D.E.L’, ontcijfert de 10-jarige Julia, die al een beetje oogschaduw en mascara op heeft, ‘ja, zadel!’ Op naar de volgende aanwijzing. Het rennen van roze Adidasjes klinkt als hoefgetrappel.

Gedisciplineerd loodst Carla de speurders door het mysterie. ‘Die kant’ wijst ze als onduidelijk is waar de volgende envelop met aanwijzingen verstopt zou kunnen liggen; vanavond komt er sneeuw, het is te koud voor twijfel. Moeder Chomtang loopt diep weggedoken in haar donsjack erachteraan. Dertien jaar geleden ontmoette ze rij-instructeur Richard ten Hoopen (49) in Thailand, waar zíj werd geboren en híj op vakantie was. Ze werden verliefd, trouwden en verhuisden naar deze wijk vol woonerven en speeltuintjes. ‘Hij sleepte me hierheen’, zegt Chomtong met een lach, ‘ik ben al die jaren alleen met de kinderen bezig geweest.’ Behalve Elsemieke (Thaise naam: ­Plaifah) is er ook nog zusje Aricha (Thaise naam: Thodau) van 8. Braaf draagt ze het groene katoenen tasje waar de gevonden aanwijzingen in kunnen, maar de precieze inhoud is nog niet helemaal aan haar besteed; terwijl de rest joelend door de straten rent, aait zij dromerig een buurtkat.

Beeld Ivo van der Bent

‘Kom, we rennen naar jou en dan moet jij ons filmen’, roept de jarige tegen ­cameraman Bram. ‘Probeer niet te veel in de camera te kijken’, antwoordt hij, ‘anders kan ik het niet gebruiken.’ Maar de opwinding die het apparaat teweegbrengt, maakt naturel spoorzoeken moeilijk. ‘Iedereen kijkt nu naar ons’, roept Elsemieke verrukt en een beetje verlegen tegelijk als een verbaasde buurman uit zijn Skoda stapt, ‘ze denken: zij is beroemd!’ En weer tegen Bram: ‘Vind je mij irritant? Mag ik straks voor de camera iets doen?’

Elsemieke maakt ook video’s van zichzelf met haar telefoon, vertelt moeder Chomtong, maar die mag ze nog niet op internet zetten, pas als ze 18 wordt. Hoe moet dat eigenlijk, tegen die tijd, beroemd worden op YouTube? Gewoon, doen wat je leuk vindt en dat filmen, denkt de jarige. Maar wat als iedereen alles van je weet? Wat als er naar commentaar volgt? ‘Ik zweer dat ik een lama hoorde schijten’, componeerde een YouTubekijker laatst, ‘was het Britt Dekker’. O, iedereen heeft recht op een mening, antwoordt Elsemieke ineens volwassen, alsof ze er een mediatraining op heeft zitten. ‘Maar het klopt niet, hoor’, zegt ze dan heel lief. ‘Britt is geniaal.’

De jarige Elsemieke (geruite bloes) met vriendinnen Aukje en Ilse. Beeld Ivo van der Bent

En dan zijn alle aanwijzingen gevonden, tijd om terug te keren naar de woonkamer. Terwijl moeder Chomtong loempia’s frituurt, vullen de meisjes op de iPad de juiste antwoorden in. Kijk, daar verschijnt Helen weer. ‘Het is echt fantastisch: dankzij jullie is het bewijs naar de politie verzonden. Sjors B. is opgepakt en afgevoerd. Hartelijk dank voor jullie hulp! ‘Wat moet je hier nou mee?’, giechelt Elsemieke even later terwijl ze een zakje vol groene, plastic muntjes omhoog houdt met een afbeelding van Hero erop – de beloning. ‘Dat is een aandenken’ zegt Carla. Dan is er oreokoekjestaart en limonade. ‘Maar even serieus, Bram, wil je mijn cameraman zijn?’ ‘Nee, de video is klaar, jullie gaan nu lekker boven spelen’, zegt Carla ferm. ‘Bedankt voor het kijken’ roept Elsemieke nog snel tegen Brams camera, ‘volgend jaar heb ik weer een kinderfeestje!’ En dan stommelen ze de trap op. ‘Mam, mogen we skaten?’ komt ze een half uur later vragen.

Als beloning zijn er na de speurtocht groene plastic munten: ‘Wat moet je daar nou mee?’ Beeld Ivo van der Bent